​Vinh danh Chùa Vinh Phúc “Việt Nam Linh thiêng Cổ tự”

Tôi nhớ làm sao những buổi chiều
Lời kinh giải thoát vọng cao siêu
Đây ngôi chùa cổ ngày hai buổi
Cầu nguyện dân làng sống mến yêu.
Thi sĩ Huyền Không đã vẽ lên trước mắt chúng ta bức tranh một ngôi chùa cổ, ngôi chùa luôn gắn bó, đồng hành cùng dân làng, ngôi chùa mỗi ngày hai buổi, sáng chiều, cầu nguyện cho dân lành sống an lạc, hạnh phúc. Đọc thơ của Mãn Giác (Huyền Không) gợi nhớ đến một ngày về Quan Độ (Bắc Ninh) thăm ngôi chùa cổ Vinh Phúc.
Bắc Ninh là một tỉnh có diện tích nhỏ nhất Việt Nam thuộc đồng bằng sông Hồng và nằm trên Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ. Bắc Ninh  nổi tiếng với dân ca quan họ. Bắc Ninh là trung tâm xứ Kinh Bắc cổ xưa. Bắc Ninh hình thành lâu đời gắn liền với nền Văn minh sông Hồng. Luy Lâu từng là trung tâm kinh tế - chính trị, tôn giáo cổ xưa nhất của Việt Nam.
Chia sẻ về nguồn gốc chùa  Vinh Phúc- Đại đức Thích Thiện Hạnh- Ủy viên thường trực Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Bắc Ninh- trú trì chùa Vinh Phúc cho biết Đạo Phật truyền đến Việt Nam  vào khoảng thế kỷ thứ II trước Tây lịch. Từ ấy, trung tâm Phật giáo Luy Lâu tại Giao Chỉ (Việt Nam thời bấy giờ) được thành lập. Trung tâm Phật giáo Luy Lâu, vinh dự đón tiếp các vị tổ đầu tiên đến truyền bá Phật giáo vào Việt Nam, ngày nay ở bất cứ nơi nào, trên mảnh đất Bắc Ninh, miền quê “dịa linh nhân kiệt” cũng đầy ắp những di tích lịch sử được kết tinh trong những di sản văn hóa khắp các làng quê Kinh Bắc. Hiện nay tại Luy Lâu còn những di tích lịch sử trong đó chùa Dâu còn gọi là chùa Pháp Vân, nơi mà sau này vào khoảng năm 580 Thiền sư Tỳ Ni Ða Lưu Chi (người Ấn Ðộ) đã hành đạo tại đây.
Chùa Vinh Phúc là một ngôi chùa cổ  ở Bắc Ninh, có từ đời nhà Lê, trải qua năm tháng biến thiên tạo hóa, đến nay đã gần nghìn năm chùa vẫn nằm giữa xóm làng và luôn đồng hành cùng người dân thôn Quan Độ, xã Vân Môn qua mọi hoàn cảnh, cũng là nơi dân làng sinh hoạt, lễ bái tâm linh, tu dưỡng đạo đức, học tập giáo lý Phật đà. Sau những năm tháng đổi thay của lịch sử và theo quy luật thành trụ hoai không , chùa Vinh Phúc nói riêng và các di tích Phật giáo ở Bắc Ninh nói chung đều bị hủy hoại, mai một. Sau ngày đất nước thống nhất 1975, Bắc Nam sum họp một nhà, non sông liền một giải, nhân dân làng Quan Độ luôn luôn biết ứng phó với hoàn cảnh trong mọi tình hướng, phục hưng được sắc thái của nền văn hóa Phật giáo Kinh Bắc gắn liền với nền văn hóa dân tộc, nhân dân địa phương đã trùng tu phục dựng chùa Vinh Phúc để mọi người khắp nơi về lễ bái.
Duyên lành đã đến, cuối năm 2005, sau khi tốt nghiệp Phật học tại Đài Loan, Đại đức Thích Thiện Hạnh phát nguyện ra miền Bắc hoằng pháp, Thầy đã cần cầu đảnh  lễ thỉnh ý và được Hòa thượng Bổn sư.hứa khả. Sau những lần Hòa thương Bổn sư Thích Trí Tâm –Viện chủ Tổ đình Nghĩa Phương đi công tác Phật sự tại Hà Nội, Đại đức đã cung thỉnh Ngài về thăm chùa Vinh Phúc (Quan Độ) và dạy bảo trao truyền kinh nghiệm sống và hành đạo tại phía Bắc để đi đến quyết dịnh nhận lời với địa phương về trụ trì chùa Vinh Phúc hoằng dương Phật pháp. Kể từ khi Đại đức Thích Thiện Hạnh nhận nhiệm vụ trú trì chùa Vinh Phúc ngày 04-10-2006 “Trụ pháp vương gia, trì Như Lai tạng”. Như nắng hạn gặp mưa rào,. Đại đức đã cùng nhân dân địa phương được sự quan tâm của chư tôn đức  đã cung thỉnh Hòa thượng Bổn sư và chư tôn giáo phẩm Bắc Ninh đặt đá trùng tu chùa Vinh Phúc… Từ một bãi đất hoang sơ chỉ có ngôi Tam bảo, sau khi được các cấp chính quyền địa phương cho phép xây dựng ngôi Tam bảo, nhà Tổ, nhà Linh, nhà Tăng… phạm vũ huy hoàng, để Tăng Ni Phật tử khắp nơi đến tu học có nơi cư trú.
Trong thời gian trùng tu chùa Vinh Phúc Đại đức trụ trì đã phát hiện nhiều kỷ vật cổ như cây hương đá ở dưới nước trên một trăm năm,  hai con sư tử đá cùng những tảng đá cổ…
Kiến trúc chùa Vinh Phúc hiện nay theo mô hình chữ Đinh ( 丁 )
Chính điện hay còn gọi là Thượng điện là nơi tôn trí các bàn thờ Phật được nối thẳng góc với bái đường ở phía trước. Ở đây có nhiều lớp bàn thờ làm thành nhiều bậc từ cao xuống thấp. Tầng cao nhất ở chính điện tôn trí ba pho tượng tam thế Phật. Phật A Di Đà (đời quá khứ), Phật Thích Ca Mâu Ni (đời hiện tại), Phật Di Lặc (đời tương lai)  Vị trí các tương được tôn trí trang nghiêm, hài hòa. Các lớp bàn thờ được sắp xếp theo nguyên tắc lớp bàn thờ cao nhất ở sau, trên cùng, giáp mái chùa, sau đó các lớp bàn thờ thấp dần. Bậc cuối cùng ở lớp bàn thờ thứ tư tôn trí ở giữa là tương Cửu long. Hai bên là tượng Đế Thích và Phạm Thiên,   tiếp theo phía trước lớp bàn thờ  cuối cùng là hương án.
Kiến trúc chùa Vinh Phúc được xây dựng theo phong cách chùa cổ miền Bắc bằng những cột gỗ lim cao to, Vì, kèo, xà ngang, xà dọc cũng đều bằng gỗ lim. Mái chùa được uống cong, lợp bằng ngói ta không có mấu, mũi lượng tròn, phía dưới là ngói chiếu. Các góc của mái chùa đều uốn cong lên hình dao long hoặc như hình đuôi chim phượng.
Để pháp khí chùa Vinh Phúc xứng tầm với ngôi chùa cổ nghìn năm, sáng ngày 21-5-2010 (nhằm ngày 8-4-Canh Dần), ĐĐ.Thích Thiện Hạnh – trụ trì chùa Vinh Phúc cùng Phật tử đã  phát nguyện tổ chức lễ rót đồng đúc Đại Hồng chung và lễ động thổ xây tháp chuông thờ Phật Quán Thế Âm Bồ Tát tại khuôn viên  chùa .nhân Đại lễ Kinh mừng Phật đản PL.2554 – DL. 2010. Quang lâm chứng minh có HT.Thích Thanh Sam, Phó Pháp chủ HĐCM - Trưởng Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Bắc Ninh, HT. Thích Trí Tâm – Thành viên HĐCM, Trưởng ban Nghi Lễ Trung Ương GHPGVN cùng chư tôn đức Thường trực BTS, Tăng Ni trú trì các tự viện, tịnh xá và đông đảo Phật tử trong và ngoài tỉnh. Đại diện chính quyền tham dự có lãnh đạo Ban Dân vận, Sở Nội vụ, Ban Tôn giáo, UBMTTQ tỉnh Bắc Ninh, các ban ngành, đoàn thể địa phương tham dự và chúc mừng lễ.
Kể từ khi ĐĐ. Thích Thiện Hạnh trụ trì, ngôi chùa Vinh Phúc đã được trùng tu, phát triển ngày một khang trang phạm vũ huy hoàng trang nghiêm thanh tịnh.
Vừa qua, ngày 01-3-2015 (11-Giêng Ất Mùi), niềm vinh dự đã đến với Vinh Phúc. Chùa Vinh Phúc, thôn Quan Độ, xã Văn Môn (Yên Phong-Bắc Ninh), đã tổ chức Lễ đón bằng “Việt Nam Linh thiêng Cổ tự chùa Vinh Phúc” do UNESCO chứng nhận.
Chùa Vinh Phúc là ngôi chùa cổ có từ lâu đời gắn với những giai đoạn lịch sử thăng trầm của đất nước và dân tộc. Trải qua năm tháng biến thiên của tạo hóa, đến nay chùa vẫn nằm giữa xóm làng và luôn đồng hành cùng người dân thôn Quan Độ qua mọi thời gian. Chùa được đông đảo Phật tử công nhận là địa điểm linh thiêng, là nơi dân làng sinh hoạt, là trung tâm văn hóa tâm linh, nơi Phật tử sớm tối đi về tụng kinh, niệm Phật, làm lành lánh dữ, tu nhân hướng thiện, học tập Phật pháp. Hiện chùa còn một số cổ vật quý như Tượng phật cổ, Cây hương đá cổ, Kỳ Lân đá cổ….
Được biết, chùa Vinh Phúc là ngôi chùa đầu tiên tỉnh Bắc Ninh và là một trong 18 ngôi chùa Việt Nam vinh dự được đón bằng chứng nhận “Việt Nam Linh thiêng Cổ tự”..Với 18 danh thắng chùa Việt được Unesco vinh danh lần này đã khẳng định và càng làm cho chúng ta tự hào: Giá trị linh thiêng những mái chùa Việt, là những ngôi Cổ tự sẽ còn mãi với không gian và thời gian, luôn luôn đồng hành cùng dân tộc…
Thật đúng là:
Mái chùa che chở hồn dân tộc
Nếp sống muôn đời của Tổ tông.

Trí Bửu – Tháng 3/2015